Prédikun flutt á
aðfangadag 2023 í RUV. Tekið upp í
Ísafjarðarkirkju.
Í desember var marga daga og víða um land sem himininn
væri skreyttur í anda jólanna. Sólin sem
var lágt á lofti sýndi litbrigði himinsins í vetrarstillunni þegar rökkva tók
eða birta tók af degi.
Hér á norðurhveli jarðar er mikill munur á nóttu og
degi eftir því hvaða árstími er. Ég er nú stödd í Ísafjarðarkirkju sem vígð var
á uppstigningadag árið 1995. Áður hafði
staðið kirkja hér á þessum stað í 124 ár. Við sem erum fædd hér á þessum stað
eigum góðar minningar úr þeirri kirkju og finnst gott að vita að á hliðaraltari
þessarar kirkju er styttan af Kristi þar sem hann er með útbreiddan faðminn,
eins og í þeirri gömlu. Þannig mætist
hið gamla og hið nýja og heldur áfram að hafa áhrif á kyslóðirnar hér eftir sem
hingað til. Ég var einu sinni stödd í
Kaupmannahöfn með vinkonu minni. Við
fórum í kirkju þar og það fyrsta sem vinkonan tók eftir var styttan af Kristi
eins og í gömlu kirkjunni heima. Kristur
tekur á móti okkur hverju og einu með opinn faðminn eins og foreldrar og
fjölskyldur taka á móti afkomendum sínum í kærleika.
Það er mikið myrkur á norðurhveli jarðar en nú verður
breyting á. Eftir 4-6 vikur geta þau sem
búa milli hárra fjalla vænst þess að sjá sólina aftur eftir svartasta
skammdegið og þá verða bakaðar pönnukökur og glaðst yfir ljósinu og lífinu sem
sólinni fylgir. Hér á Ísafirði er margt
sem nefnt er í höfuð sólarinnar. Kirkjan
stendur við Sólgötu. Sunnukórinn hélt
sinn dansleik um það leyti sem sólin sést á ný og Sólrisuhátíð Menntaskólans er
undirbúin með dagskrá sem stendur í nokkra daga. Hæst ber væntanlega leikritið sem flutt er á
hátíðinni.
Ákveðið var fyrir margt löngu hjá Rómarkirkjunni að
minnast fæðingar frelsarans, Jesú Krists, í kringum stysta dag ársins. Vetrarsólstöður eru 21. desember en þann dag nýtur
birtu skemst eða aðeins í rúmar fjórar klukkustundir. Fæðing Jesú er í svartasta skammdeginu, rétt
þegar daginn tekur að lengja og táknar þá von sem Jesús færir okkur
mannfólkinu. Vonin er ljósgeislinn sem
skín í gegnum myrkrið og vísar okkur veg.
„En það bar til um þessar mundir“ Einu sinni kunnu flestir landsmenn þann texta
sem á eftir fer. Þetta eru fyrstu orðin
í jólaguðspjallinu sem lesið var hér áðan.
Lúkas sem skrifaði þessa frásögu í guðspjall sitt var læknir með mikinn
áhuga á sögunni og tengdi atburði líðandi stundar við veraldarsöguna. Já, það bar til að keisari einn, Ágústus að
nafni fyrirskipaði að skrásetja skyldi alla heimsbyggðina, sem á þeim tíma var
Rómarveldi.
Lúkas staðsetur söguna frekar með því að segja að þá
hafi Kýreníus verið landstjóri á Sýrlandi.
Fólkið hlýddi og fór hver til sinnar ættborgar því ekki voru tölvurnar í
þá daga.
Næst víkur sögunni til þeirra Jósefs og Maríu. Þau fóru til ættborgar Jósefs, Betlehem og
þar varð María léttari. Fæddi son sinn,
vafði hann reifum og lagði hann í jötu af því eigi var rúm fyrir þau í
gistihúsi.
Líkum má leiða að því að enn fæðist börn í þessum
heimi við bágar aðstæður. Í fátækum
löndum, í stríðshrjáðum löndum. Því
miður fæðast ekki öll börn inn í heilnæmar og gefandi aðstæður og það er eitt
af verkefnum okkar sem höfum meira en nóg að gefa af okkur til þeirra sem eru
þurfandi. Það lætur okkur Íslendingum
vel eins og sjá má í öllum söfnunum sem boðað er til. „Hjálpaðu okkur að hjálpa öðrum“ stóð við
baukinn sem Hjálpræðisherinn kom fyrir við Bókhlöðuna hér á Ísafirði í mínu
ungdæmi. Þessi setning greipti sig inn í
hug barnsins og hefur fylgt mér allt til þessa dags.
Svo víkur sögunni að hirðunum í guðspjalli
Lúkasar. Hirðarnir gættu hjarðar sinnar
svo vargar næðu henni ekki eða einhver úr hjörðinni striki frá hjörðinni. Og þá gerðist undrið sem þeir áttu ekki von á
þarna í myrkrinu og kuldanum. Eins og
hendi væri veifað stóð hjá þeim engill Drottins sem flutti þeim tíðindin sem
margir höfðu beðið eftir um aldir. „Yður
er í dag frelsari fæddur, sem er Kristur Drottinn, í borg Davíðs.“ Og þetta er boðskapur jólanna til allra
manna: „Yður er í dag frelsari fæddur.“ Þér er í dag frelsari fæddur. Frelsari er sá sem frelsar frá myrkri, ótta,
ógn og vanmætti, til ljóss, styrks, huggunar og vonar.
Ein af
mikilvægustu grunnþörfum barns er að mynda tengsl við þau sem annast það. Í
flestum tilvikum eru það foreldrarnir. Kærleiksrík tengsl veita barninu öryggi
í uppvextinum og mynda tilfinningabönd sem barnið býr að alla ævi. Tengsl eru mikilvæg hverju barni og hverri
manneskju. Ef tengsl myndast ekki milli
barns og umönnunaraðila getur það haft áhrif alla ævi. Hið sama á við trúnna. Trú er traust. Trú er tengsl við æðri mátt. Trú er tengsl við þau sem eiga þá sömu
trú. Jesús býður okkur að tengjast sér. Bíður okkur kærleika sinn og leiðsögn um
lífsins veg. Mér er frelsari
fæddur. Þér er frelsari fæddur.
Í myrkrinu
á Betlehemsvöllum þar sem hirðarnir gættu hjarðar sinnar var engill sem flutti
þeim boðin. En það gerðist meira þessa
dimmu nótt. Með englinum var fjöldi
himneskra herseita sem lofuðu Guð og sögðu:
„Dýrð sé
Guði í upphæðum og friður á jörðu og velþóknun Guðs yfir mönnunum.“
Það hafa
margir dýrðarsöngvarnir verið ortir og sungnir eftir þennan atburð. Einn þeirra, sem hefst á orðunum Guðs kristni
í heimi var sunginn hérna áðan. Ó, dýrð
í hæstu hæðum, ó dýrð í hæstum hæðum. Guðs
heilagi sonur, ó, dýrð sé þér er viðlagið við öll vers sálmsins.
Dýrð sé Guði sem sendi son sinn í heiminn til að mynda
tengsl milli sín og hvers einstaklings.
Dýrð sé Guði sem elskar allar manneskjur og vill að þær allar kynnist
kærleika hans, náðinni sem hann veitir og miskunninni sem frá honum streymir.
Og svo er talað um frið sem við öll þráum. Auðvitað viljum við að friður ríki hvarvetna
í heimi hér og enginn þurfi að búa við ófrið.
Hér er verið að tala um innri frið. Þann frið sem Jesús gefur, frið í hjarta og
frið í sálu og sinni. Frið sem veitir
hugarró og sátt við okkur sjálf og líf okkar.
Guð hefur góðan vilja gagnvart hverjum einstaklingi
sem fæðist hér á jörð. Þess vegna sendi
hann son sinn í heiminn. Við lítum í
jötuna og sjáum ekki aðeins lítið nýfætt barn heldur Guð með okkur. Jesús er í senn Guð og maður. Guð sem kom til jarðarinnar í syni sínum til
að sætta heiminn við sig. Til að við
megum sjá að Guð er á meðal okkar. Nær
en blærinn, blómið. Við eigum
misjafnlega auðvelt með að koma auga á það en við sem reynt höfum vitum að
vitneskjan og tilfinningin fyrir návist Guðs í lífi okkar léttir byrðar lífsins
og gefur kjark og styrk til að takast á við verkefni dagsins og lífsins.
Ég bið þess að þú finnir þann frið sem Guð einn getur
gefið. Að þú finnir návist Guðs í lífi
þínu. Að þú takir á móti Jesú barninu í
auðmýkt og þakklæti.
Guð gefi þér gleði og frið á helgri hátíð, í Jesú
nafni. Amen.
