Text: Luke 15:11-32                                           *Íslensk þýðing niður

Grace to you and peace from God our father and the Lord Jesus Christ. -Amen.

1.

Today's text is from chapter 15 of Luke, and I decided to continue last week's sermon.

It is a very famous parable of Jesus about the two sons, the brothers, and the younger one is known as the Prodigal Son.

Before that, we should remember why Jesus is telling this story. It's because in the beginning of chapter 15, Jesus was mingling with sinners and tax collectors, and the Pharisees and the teachers of the law were complaining and criticizing him. They asked, "Why is he eating together with sinners?" And then Jesus answered to them by telling three parables.

The first one was the 99 sheep and one lost sheep, which I talked about last week, and the second one is the one lost silver coin among ten. And the third one is today's parable about the Prodigal Son. It's a very famous one.

All through these three parables, there are some things which we should keep in our mind. There was no repentance in the first two parables. That's because a sheep cannot repent, and a silver coin cannot repent, either. Repentance appears only in this parable of today.

The second thing which we should pay attention to is the word often used in these three parables. That is the word "lost". A sheep is lost. A coin is lost. This word "lost" in the Greek language means "to lose," "to die," or "to get destroyed." And this word is the same word as in the so-called little Bible in John chapter three: "For God so loved the world that he gave his one and only Son, that whoever believes in him shall not perish but have eternal life." (John 3:16) This "perish" is the same word as it is used here as "lost."

And this word gives us a nuance. According to the Bible commentary, it gives the nuance that something is not where it should be. When we have "lost" something, it is in another place than it is supposed to be. So when we find it or when it is found, it means going back to the place where it should have been originally.

2.

And one more word to which we should pay attention: it is the word **“to repent.”**

This word in Hebrew, its basic meaning is “to turn.” To turn from one direction to another. You have been going in this direction, but now you turn to another direction. This is the basic meaning of repentance or “to repent.”

Now I’ll tell you about the sign language in Japanese that means to repent. When I had an internship before I became a pastor in the church in Tokyo, there were deaf people together with the healthy people—people who did not have a hearing handicap. We were having service together.

So I had to learn some sign language in Japanese. In it, we have a word for repentance. I will show how to do it. First, put your both hands on your chest like an Asian man greets, putting the palms of the right hand and left hand together. And then do like this and turn the right hand 180 degrees. The other side of the right hand is facing the palm of the left hand. This is where we are today. We are showing our back to God. Suppose the left palm is God’s face. Our faces are facing another direction.

And then turn the right hand to where it was at first. Then both palms are facing each other again. This is to repent or repentance in the Japanese sign language. It shows we change our direction and turn to God. I think it is showing quite well the original meaning of this word "to repent."

The first word, “being lost,” means something is not in the place where it should be. And the second word, “to repent,” means basically to change the direction. When we think about these two things, repentance is to change our direction, and we come back to the place where we should be. That is the meaning of repentance in the basic nuance. We should remember this.

3.

So we come to the parable itself. And I think it’s a very long story, but not so difficult to understand. Especially the first half, when the younger brother went away with his share of the property. Then he had a very difficult time. After a while, he repented, came back to his father again, and the father unexpectedly welcomed him.

In this first half, the younger brother is a typical sinner. He demanded to have a share while the father was still alive.

Today, we do these things sometimes, you know, to avoid paying tax or something like that. But in the time of Jesus, according to the Biblical commentary, it was really an unusual thing. Maybe it never happened in reality, because it is insulting the father while he is alive, making him like a dead man and demanding the share of the property. Which means this younger brother actually disgraced his father.

So it was a really sinful thing to do. But nevertheless, after everything happened, the father welcomed him.

This first half is rather easy to understand. And of course, the father here is symbolizing God, while the younger brother is a symbol of a sinner.

And then this elder brother, what is he symbolizing in this parable? We have to remember why Jesus is telling this parable. It is to teach the Pharisees and the teachers of the law about the meaning of reaching out hands to sinners, which they were completely ignoring and despising. And then Jesus is saying, “No, God doesn't see them like you do.”

So, obviously in this parable, the elder brother is symbolizing the Pharisees and the other teachers—those who looked down on the sinners.

4.

Okay, then next we see how the elder brother is behaving here. Let’s look at some things we can say about him.

The first point is that he thinks he has been in the right place, which is at his father's house.

Second, he thinks he was serving his father diligently. This is showing how the Pharisees were loyal to keeping the laws.

Thirdly, he thinks it is a matter of course that he will receive his reward because he is a good one. He is doing good things.

And at last, therefore, he doesn't need repentance. There is nothing to repent for him.

But nevertheless, when he sees the love or generosity of his father to the younger brother, he got offended. He was angry, and he couldn't join in. He couldn't rejoice together with his father or other people. This means that the elder brother is getting angry at his father for showing mercy to his younger brother.

This is exactly the same as when the Pharisees and the teachers of the law were complaining about Jesus when they saw Jesus eating together with tax collectors and sinners.

Let’s try to say it a different way.

Firstly, the elder brother, or the Pharisees, have no thankfulness for what they are today. The elder brother, he was at his father's. There is a house, there is a job. Everyday things he thinks of as a matter of course, and he doesn't have any feeling of thanks.

Secondly, he thinks he's doing everything good, loyal to the rules, the laws, and therefore it is his right to receive the reward from God. "It is my right to receive things from my father.” And that is the attitude of this man.

And at last, in a very deep meaning, he doesn't understand love at all. Maybe that is the core of his sin, and he doesn't realize that he is also a sinner.

5.

And this is very, very instructive—it suggests something important for us.

The younger brother, he left his father's place. And because of that, he learned what he really was. He noticed how much ability he had and how incapable he actually was. And because of that, he had a chance to repent, and he decided to go back to his father's place.

Meanwhile, the elder brother has never left the father. And because of that, he was mistakenly believing that he was more than he really was. He had no chance to see what he was really like. As a result, the one who repented was the younger brother, not the elder brother.

And this is something we have to pay attention to. If we apply this situation to our lives today, it’s us, who are in the church and who think we are following Jesus, that have to be careful. We might be unconsciously thinking we are doing the right thing. We are doing fine. God will give us grace. It is our right to be saved.

We might be thinking in this way and forget to repent of our sins.

In that sense, for example, like me, the pastors in the church, or the people who are in leadership positions in the church, we are the ones who have to look back at ourselves and be careful about this.

And listen. Most of the Icelandic people are Christians. They think they are. They belong to church. They believe in God. They believe in Jesus Christ, even though they don't come to church so often.

But these people are the ones who, for example, when they see the authorities are trying to support refugees, they are the ones who are complaining: "Why are refugees getting apartments while other Icelanders are having a difficulty finding a place?"

See, this is exactly the same as the elder brother was saying: “Why are you giving the good meat for my younger brother? You haven't given me anything.”

Refugees had to abandon everything and left all of it behind, while the complainers have enough to live in peace and democracy.

So this parable is not something that exists only in the Bible. This is actually directly relating to what we are today.

6.

We forget what we have, what God is giving us. Or we misunderstand it as all a matter of course. And we just see somebody else is receiving something special, and we get jealous and we get envious. When we get jealous or when we envy other people, there are only hostility and anger, but never love.

As I told you in the beginning, repentance is to change the direction of our moving. We change the direction in which we are walking. We turn to God. We turn away from our sins.

And we see how much grace God has already given to us and we confirm it. And then we don't have to be envious of other people. We don't have to compare what we have and what other people have, because God is good to everybody, including us.

The grace of God that surpasses all understanding will keep your hearts and your minds in Christ Jesus.  -Amen.

****

Text: Lúkas 15:11-32      

Náð sé með yður og friður frá Guði, föður vorum, og Drottni Jesú Kristi. – Amen.

1.

Ritningardagur dagsins er úr 15. kafla Lúkasarguðspjalls, og ég ákvað að halda áfram með prédikun síðustu viku.

Þetta er mjög þekkt dæmisaga Jesú um tvo syni, bræður, og hinn yngri er kallaður hinni týndi eða „eyðslusonurinn“.

Áður en við skoðum það verðum við að muna hvers vegna Jesús segir þessa sögu. Í upphafi 15. kaflans er Jesús í samneyti við syndara og tollheimtumenn, og farísear og fræðimenn lögmálsins voru að kvarta og gagnrýna hann. Þeir spurðu: „Hvers vegna borðar hann með syndurum?“ Þá svaraði Jesús þeim með því að segja þrjár dæmisögur.

Sú fyrsta var um 99 sauði og einn sem týndist – sem ég talaði um í síðustu viku. Sú önnur var um eina týnda silfursmynt af tíu. Og sú þriðja er dæmisagan sem við heyrum í dag – um eyðslusoninn. Hún er mjög þekkt.

Í gegnum þessar þrjár dæmisögur er tvennt sem við ættum að hafa í huga. Í þeim tveimur fyrstu er ekki minnst á iðrun. Það er vegna þess að kind getur ekki iðrast, og silfurpeningur getur það heldur ekki. Iðrun birtist fyrst í dæmisögunni í dag.

Hitt sem við verðum að gefa gaum að er orðið sem kemur aftur og aftur í þessum dæmisögum: orðið „týndur“. Kindin týndist. Myntin týndist. Þetta orð „týndur“ í grísku merkir einnig „að glatast,“ „að farast,“ eða „að eyðast.“ Og þetta sama orð kemur fyrir í hinu svo kallaða „litla guðspjalli“ í Jóhannesarguðspjalli 3: „Því svo elskaði Guð heiminn, að hann gaf sinn einkason, svo að hver sem á hann trúir glatist ekki heldur hafi eilíft líf.“ (Jóh. 3:16). Orðið „glatist“ er sama orðið og „týndur“ hér.

Þetta orð gefur ákveðna dýpri merkingu. Samkvæmt biblíuskýringum felur það í sér að eitthvað er ekki þar sem það á að vera. Þegar við höfum „týnt“ einhverju, þá er það á öðrum stað en það átti að vera. Þegar það finnst aftur, merkir það að snúa aftur til þess staðar sem það átti upprunalega heima.

2.

Annað orð sem við verðum að veita athygli er orðið „að iðrast.“

Þetta orð í hebresku hefur í grunninn merkinguna „að snúa við.“ Að snúa frá einni átt til annarrar. Þú hefur gengið í þessa átt, en nú snýrðu þér við og ferð í aðra átt. Þetta er grundvallarmerking orðsins iðrun.

Mig langar að segja ykkur frá því hvernig táknmál í japönsku sýnir þetta orð „að iðrast.“ Þegar ég var í starfsnámi áður en ég varð prestur í kirkju í Tókýó, voru þar heyrnarlausir saman með heyrandi fólki. Við héldum guðsþjónustur saman.

Því þurfti ég að læra smá japanskt táknmál. Í því er sérstakt tákn fyrir iðrun. Ég skal lýsa því. Fyrst setur maður báðar hendur á bringuna eins og maður í Asíu sem heilsar með því að leggja saman lófa hægri og vinstri handar. Svo tekur maður hægri höndina og snýr henni 180 gráður, þannig að bakhlið hægri handar snýr að lófa þeirrar vinstri. Þetta er staða okkar í dag: við sýnum Guði bakið. Hugsum okkur að vinstri lófi sé andlit Guðs. Við snúum í gagnstæða átt.

En svo snúum við hægri hendinni aftur til upprunalegrar stöðu, þannig að lófar beggja handa snúa aftur hvor að öðrum. Þetta er merking orðsins „iðrun“ í japönsku táknmáli. Það sýnir að við breytum stefnu okkar og snúum okkur aftur til Guðs. Mér finnst það endurspegla mjög vel hina upphaflegu merkingu orðsins „að iðrast.“

Fyrra orðið, „að vera týndur,“ merkir að eitthvað er ekki á þeim stað sem það á að vera. Hið síðara, „að iðrast,“ merkir í grunninn að snúa sér við, breyta um átt. Þegar við hugsum um þetta tvennt, þá er iðrun að snúa sér við og fara aftur til þess staðar sem við eigum að vera. Þetta er hin djúpa merking iðrunar. Þetta ættum við að hafa í huga.

3.

Nú komum við að dæmisögunni sjálfri. Og ég held að hún sé löng saga, en ekki sérlega erfið að skilja. Sérstaklega fyrri hlutinn, þegar hinn yngri bróðir fór burt með sinn arfshluta. Þá lenti hann í miklum erfiðleikum. Eftir nokkurn tíma iðraðist hann, sneri aftur til föður síns, og faðirinn tók honum óvænt fagnandi.

Í þessum fyrri hluta er hinn yngri bróðir dæmigerður syndari. Hann krafðist þess að fá arf sinn á meðan faðirinn var enn á lífi.

Í dag gerist eitthvað svipað stundum, til dæmis til að forðast að borga skatta eða álíka. En á tímum Jesú, samkvæmt biblíuskýringum, var slíkt nánast óhugsandi. Það var eins og að móðga föðurinn, gera hann eins og dauðan mann og krefjast arfsins strax. Þetta þýddi að hinn yngri bróðir vanvirti föður sinn opinberlega.

Þetta var því mjög syndsamlegt athæfi. Samt sem áður, eftir allt sem á gekk, tók faðirinn honum aftur fagnandi.

Þessi fyrri hluti er fremur auðskilinn. Og vitaskuld stendur faðirinn fyrir Guð, en hinn yngri bróðir er tákn syndarans.

En hvað táknar hinn eldri bróðir í þessari dæmisögu? Við verðum að muna hvers vegna Jesús segir þessa sögu. Það er til að kenna faríseunum og fræðimönnunum merkingu þess að rétta syndurum hjálparhönd, sem þeir voru algerlega að hunsa og fyrirlíta. Þá segir Jesús: „Nei, Guð sér þá ekki eins og þið.“

Þannig að augljóslega stendur hinn eldri bróðir fyrir faríseana og hina fræðimenn – þá sem litu niður á syndarana.

4.

Skoðum nú hvernig hinn eldri bróðir hagar sér í sögunni. Við getum nefnt nokkra punkta.

Fyrst, hann telur sig hafa verið á réttum stað, heima hjá föðurnum.

Í öðru lagi, hann telur sig hafa þjónað föðurnum trúfastlega. Þetta sýnir hvernig farísearnir voru trúir lögmálinu.

Í þriðja lagi, hann telur það sjálfsagt að hann muni fá sinn laun, vegna þess að hann er „góður“ og gerir góð verk.

Og að lokum, að hans mati hefur hann ekkert að iðrast. Það er ekkert sem hann þarf að iðrast af.

En engu að síður, þegar hann sér kærleika og örlæti föðurins til yngri bróður síns, móðgast hann. Hann reiddist og gat ekki tekið þátt. Hann gat ekki glaðst með föðurnum eða öðrum. Þetta þýðir að hinn eldri bróðir varð reiður föðurnum sínum fyrir að sýna yngri bróðurnum miskunn.

Þetta er nákvæmlega hið sama og þegar farísearnir og fræðimennirnir kvörtuðu undan Jesú, þegar þeir sáu hann borða með tollheimtumönnum og syndurum.

Segjum þetta með öðrum orðum:

Í fyrsta lagi, hinn eldri bróðir – eða farísearnir – sýna enga þakklæti fyrir stöðu sína í dag. Eldri bróðirinn var heima hjá föðurnum. Þar var hús, þar var starf, þar voru dagleg gæði sem hann tók sem sjálfsögðum hlut og sýndi enga þökk.

Í öðru lagi, hann telur að vegna þess að hann hafi fylgt reglum og lögum af trúmennsku, þá sé réttur hans að fá umbun frá Guði. „Það er minn réttur að fá gjafir frá föður mínum.“ Þetta er hugarfar hans.

Og loks, í dýpri skilningi, þá skilur hann ekki kærleikann yfirleitt. Kannski er það kjarninn í synd hans – og hann áttar sig ekki á því að hann sjálfur er einnig syndari.

5.

Og þetta er mjög, mjög lærdómsríkt – það bendir á eitthvað mikilvægt fyrir okkur.

Hinn yngri bróðir yfirgaf heimili föður síns. Og vegna þess lærði hann hver hann raunverulega var. Hann sá hversu litla hæfileika hann hafði og hversu vanmáttugur hann í rauninni var. Og vegna þessa fékk hann tækifæri til að iðrast, og hann ákvað að snúa aftur heim til föður síns.

Á meðan hafði hinn eldri bróðir aldrei yfirgefið föðurinn. Og einmitt þess vegna taldi hann ranglega að hann væri eitthvað meira en hann var í raun. Hann fékk aldrei tækifæri til að sjá hver hann í raun var. Niðurstaðan varð sú að sá sem iðraðist var hinn yngri bróðir – ekki hinn eldri.

Og þetta er atriði sem við verðum að gefa gaum. Ef við heimfærum þetta upp á líf okkar í dag, þá er þaðum okkur sem eru í kirkjunni og teljum okkur fylgja Jesú að gæta varúðar. Við gætum ómeðvitað hugsað: „Ég er að gera hið rétta. Mér gengur vel. Guð mun veita mér náð. Það er minn réttur að verða hólpinn.“

Við gætum hugsað þannig og gleymt að iðrast synda okkar.

Í þeim skilningi eru það til dæmis ég, prestar kirkjunnar, eða þeir sem bera ábyrgð í kirkjunni, sem verðum að líta til baka á okkur sjálf og gæta þess sérstaklega.

Og hlustið: Flestir Íslendingar telja sig vera kristna. Þeir halda það. Þeir tilheyra kirkju. Þeir trúa á Guð. Þeir trúa á Jesú Krist – jafnvel þótt þeir mæti sjaldan í kirkju.

En þetta fólk er stundum einmitt það sem, til dæmis þegar það sér stjórnvöld reyna að styðja flóttafólk, er að kvarta: „Af hverju fá flóttamenn íbúðir á meðan aðrir Íslendingar eiga erfitt með að finna sér húsnæði?“

Sjáið, þetta er nákvæmlega sama hugsunin og hjá hinum eldri bróður: „Af hverju fær yngri bróðirinn mitt besta nautakjöt? Þú hefur aldrei gefið mér neitt slíkt.“

Flóttafólkið hefur þurft að yfirgefa allt, skilja allt eftir. En kvartendur eiga nóg til að lifa í friði og lýðræði.

Þannig er þessi dæmisaga ekki bara saga sem stendur í Biblíunni. Hún snertir beint það sem við erum í dag.

6.

Við gleymum því sem við höfum, því sem Guð hefur gefið okkur. Eða við misskiljum það og teljum það sjálfsagt. Og svo sjáum við einhvern annan fá eitthvað sérstakt, og við fyllumst öfund og afbrýði. Þegar við öfunda eða afbrýðumst öðrum, þá fæðast aðeins fjandskapur og reiði – en aldrei kærleikur.

Eins og ég sagði í upphafi: Iðrun merkir að breyta um stefnu. Við breytum áttinni sem við göngum í. Við snúum okkur til Guðs. Við snúum okkur frá syndum okkar.

Og við sjáum hversu mikla náð Guð hefur þegar gefið okkur og við staðfestum það. Þá þurfum við ekki að öfunda aðra. Við þurfum ekki að bera saman það sem við höfum og það sem aðrir hafa, því Guð er góður við alla – þar á meðal okkur.

Náð Guðs, sem er æðri allri skilning, varðveiti hjörtu ykkar og hugsanir í Kristi Jesú. – Amen.

*Þýdd af Chat GPT5.0